Λίμνη Τραζιμένο

Η Λίμνη Τραζιμένο (ιταλ. Lago Trasimeno, λατ. Trasumennus, ετρ. Tarśmina^[1]), αναφερόμενη σπανίως εξελληνισμένα ως Θρασιμένη (αγγλ. Thrasimene) ή Τρασιμένη, είναι λίμνη στην Επαρχία της Περούτζια, στην Ούμπρια της Ιταλίας, στα σύνορα με την Τοσκάνη. Η έκταση της λίμνης είναι 128 τετραγωνικά χιλιόμετρα, κάτι που την κατατάσσει ως την τέταρτη σε έκταση σε όλη την Ιταλία (είναι λίγο μικρότερη από τη Λίμνη Κόμο). Παρά το ότι βρίσκεται μεταξύ του μεγάλου ποταμού Άρνου και του πολύ κοντινού της Τίβερη στα νότιά της, δεν ανταλλάσσει νερά με αυτούς: Μόνο δύο μικρά ποταμάκια εκβάλλουν στη λίμνη και κανένα δεν εκρέει από αυτή. Η στάθμη της μεταβάλλεται σημαντικά, εξαρτώμενη από την ποσότητα των βροχοπτώσεων και τις εποχικές ανάγκες από τα παρόχθια χωριά και μικρές πόλεις.

Περιγραφή

Οι γεωγραφικές συντεταγμένες της λίμνης Τραζιμένο είναι πλάτος 43°08′ Βόρειο και μήκος 12°06′ Ανατολικό.

Η Τραζιμένο είναι ρηχή, με λασπώδη βυθό και πλούσια σε ψάρια. Το μέσο βάθος της είναι περί τα 5 μέτρα. Η λίμνη είναι ενδορροϊκή: δέχεται νερά, χωρίς αυτά να έχουν διέξοδο από αυτή. Η εξάτμιση σε λίμνες αυτού του είδους προκαλεί τη συσσώρευση αλάτων στο νερό τους και οι μεγαλύτερες τέτοιες λίμνες είναι αλμυρές (π.χ. Κασπία Θάλασσα), ακόμα και υπερκορεσμένες σε άλατα (π.χ. Νεκρά θάλασσα). Επιπλέον, είναι ευαίσθητες στη ρύπανση.

Εξαιτίας των ρηχών νερών της λίμνης τα κουνούπια που μεταδίδουν την ελονοσία ήταν άφθονα. Για την καταπολέμηση της ελονοσίας εισάχθηκαν στη λίμνη από τις ΗΠΑ ψάρια που τρέφονται με προνύμφες κουνουπιών κατά τη δεκαετία του 1950. Αυτά τα ψάρια ευδοκίμησαν και σήμερα βρίσκουμε μερικά και σε λιμνούλες κοντά στην Τραζιμένο. Υπάρχουν ωστόσο ακόμα πολλά κουνούπια και άλλα υδροχαρή έντομα.

Η ποιότητα των νερών της λίμνης είναι ακόμα καλή, όπως έδειξε μια μελέτη της περιβαλλοντικής ομάδας «Italia Nostra» το 2005. Αυτό πιστεύεται ότι οφείλεται κυρίως στον μικρό παραλίμνιο ανθρώπινο πληθυσμό και στην απουσία εντατικής γεωργίας και κτηνοτροφίας στην περιοχή.

Μια παλαιά πρόταση να αποξηρανθεί η λίμνη, ώστε να επιλυθεί το πρόβλημα της ελονοσίας, απορρίφθηκε. Στο τέλος του 19ου αιώνα οι μεγάλες μεταβολές της στάθμης της αντιμετωπίσθηκαν με την κατασκευή ενός καναλιού κοντά στο παρόχθιο χωριό Σαν Φελιτσιάνο. Το γεγονός είχε ως αποτέλεσμα και τη μείωση των κρουσμάτων ελονοσίας στην περιοχή.

Προέλευση και ιστορία

Πριν από τρία εκατομμύρια έτη υπήρχε μια ρηχή θάλασσα στο μέρος αυτό της Ούμπρια. Μια μικρότερης εκτάσεως καταβύθιση οφειλόμενη σε γεωλογικά ρήγματα επέτρεψε τη δημιουργία της σημερινής λίμνης Τραζιμένο.

Κατά την προϊστορία η λίμνη εκτεινόταν σχεδόν μέχρι την Περούτζια, από την οποία απέχει σήμερα περί τα 20 χιλιόμετρα οδικώς. Στους ιστορικούς χρόνους η λίμνη ήταν επίσης γνωστή ως η Λίμνη της Περούτζια και ήταν σημαντική για τη βορειοδυτική Ούμπρια και τη νότια Τοσκάνη. Ο Τρασιμένο ήταν πρόσωπο της ρωμαϊκής μυθολογίας συνδεδεμένο με τη Νύμφη Αγίλλη από το Αγέλλο, τον σημερινό λόφο Ατζέλλο μεταξύ Περούτζια και λίμνης, ο οποίος κατά την προϊστορία ήταν νησί μέσα στη λίμνη.

Ο πρώτος γνωστός πολιτισμός στην περιοχή της λίμνης ήταν αυτός των Ετρούσκων: Τρεις από τις κυριότερες ετρουσκικές πόλεις, η Περουσία, το Κλύσιον και η Κορτόνα, βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των τριάντα χιλιομέτρων σε ευθεία γραμμή από την Τραζιμένο. Λιγοστά είναι ωστόσο τα αρχαιολογικά ευρήματα ή τα ερείπια από την ετρουσκική ή τη ρωμαϊκή περίοδο. Ο μεγαλύτερος παρόχθιος οικισμός, η μικρή πόλη Καστιλιόνε ντελ Λάγκο, έχει μερικά ρωμαϊκά ερείπια.

Η Μάχη της λίμνης Τρασιμένης διεξάχθηκε στη βόρεια όχθη της λίμνης στις 21 Ιουνίου 217 π.Χ., κατά τον Β΄ Καρχηδονιακό Πόλεμο. Η ακριβής θέση του πεδίου της μάχης είναι όμως άγνωστη, επειδή η λίμνη τότε εκτεινόταν περισσότερο προς τα βόρεια. Η μάχη έγινε μάλλον μεταξύ της Κορτόνα και του Τουόρο. Κοντά στην Κορτόνα υπάρχει ένας τόπος που λέγεται Οσσάια, λέξη που στην ιταλική σημαίνει «οστεοφυλάκιο», ενώ μία άλλη θέση με πιθανή αναφορά στη μάχη είναι το Σανγκουινέτο, ονομασία που παραπέμπει στη λέξη sangue = «αίμα».

Μικροκλίμα

Το κλίμα της λίμνης και των παρόχθιων περιοχών είναι μάλλον ζεστό, με ήπιους χειμώνες. Τα καλοκαίρια μπορεί να είναι πολύ ζεστά και υγρά, αλλά γενικώς η παρουσία της λίμνης καθιστά το κλίμα ηπιότερο. Από τα μέσα Μαΐου έως τον Σεπτέμβριο η θερμοκρασία του νερού επιτρέπει την κολύμβηση. Το 1929 ένα δυνατό κρύο του χειμώνα πάγωσε όλη την επιφάνεια της λίμνης και μάλιστα σε πάχος τέτοιο, ώστε ο πάγος σήκωνε αυτοκίνητα πάνω του χωρίς να σπάσει!. Οι ψυχροί χειμώνες τα έτη 1957, 1985 και 2002 προκάλεσαν μεγάλες ζημιές στα ελαιόδενδρα της περιοχής.